Historie

In de eerste edities (1960 tot en met 1976) was er op het EK voetbal slechts plek voor vier landen. Een van de vier geplaatste landen zou het eindtoernooi dan ook organiseren. In 1980 ging de opzet op de schop. Sinds het EK 1980 is vooraf al bekend in welk land het Europees kampioenschap plaatsvindt. Het EK 2000 was het allereerste Europese eindtoernooi waarbij de organisatie in de handen van twee landen lag, destijds waren dat Nederland en België. Tot het EK 1992 werd het eindtoernooi gespeeld met acht landen en dat aantal steeg naar zestien landen in 1992. Sinds het EK 2016 strijden 24 landen om de Europese titel.

Als er in de knock-outfase nog geen winnaar is na 90 minuten, dan zal een verlenging of eventueel strafschoppen alsnog voor een beslissing zorgen. Dit was niet altijd het geval, want tijdens het EK 1996 werd de ‘Golden Goal’ ingevoerd. Het land dat in de verlenging als eerste scoorde, won direct de wedstrijd. Zes jaar later werd deze opzet alweer opzij gezet. Tijdens het EK 2004 werd er gespeeld met de ‘Silver Goal’. Als een land in de eerste helft van de verlenging scoort, dan heeft de tegenstander alleen nog het restant van de eerste helft om gelijk te maken. Hierdoor kon een verlenging dus ook slechts vijftien minuten duren. In 2006 werd door de voetbalbond besloten om het ouderwetse verlengingssysteem weer in te voeren. Dit betekent dat er in een verlenging altijd 30 minuten gespeeld wordt, al dan wel of niet gevolgd door penalty’s. Meer over de verlenging lezen? Check dit artikel. 

Een andere interessante wijziging is dat landen zich op een extra manier kunnen kwalificeren voor het Europees kampioenschap voetbal 2020. Sinds 2019 bestaat de Nations League, een nieuwe Europese competitie. De Nations League heeft ervoor gezorgd dat landen minder oefenwedstrijden hoeven te spelen, maar juist interlands waarbij er een prijs op het spel staat. De beste landen uit de diverse groepen kunnen in de Nations League een gegarandeerde plaats veroveren voor de play-offs. Nederland wist in 2019 te verrassen door onder andere regerend wereld kampioen Frankrijk en grootmacht Duitsland te verslaan. Mocht Oranje zich via de normale weg niet kwalificeren, dan zal het dus sowieso uitkomen in de play-offs. De play-offs worden gespeeld in maart 2020.

Michel Platini kwam in 2016 met een nieuw idee, de oud-voorzitter van de UEFA wilde namelijk het EK verplaatsen naar de maand augustus. Alle Europese landen steunde op dat moment het voorstel van de voorzitter. Het toernooi verplaatsen naar later in de zomer zou voor meer rust zorgen bij de spelers, waardoor alle voetballers uitgerust aan de start van het toernooi kunnen verschijnen. Het is mogelijk dat deze verandering in de nabije toekomst wordt doorgevoerd.

Aankomende zomer zal het Europees kampioenschap voetbal voor de zestiende keer worden georganiseerd. In 1960 werd het eerste EK gehouden en sindsdien werd het toernooi al in vele landen gespeeld: 1960: Frankrijk 1964: Spanje 1968: Italië 1972: België 1976: Joegoslavië 1980: Italië 1984: Frankrijk 1988: West-Duitsland 1992: Zweden 1996: Engeland 2000: Nederland/België 2004: Portugal 2008: Oostenrijk/Zwitserland 2012: Oekraïne/Polen 2016: Frankrijk

Het EK 2020 kent voor de eerste keer geen gastland, aangezien het toernooi in maar liefst elf verschillende landen zal worden gespeeld. Ook in Nederland kunnen wij gaan genieten van Europees topvoetbal, één van de elf speelsteden is namelijk Amsterdam. Bekijk hier alle speelsteden gedurende het EK 2020.

Het EK 2024 zal plaatsvinden in ons buurland Duitsland. In september 2018 werd besloten dat Duitsland de voorkeur kreeg boven Turkije. De Duitsers zijn als gastland dan ook automatisch geplaatst voor het EK in eigen land. De wedstrijden worden gespeeld in tien speelsteden, waaronder het voor Nederlanders eenvoudig bereikbare Gelsenkirchen. Waar het EK 2028 zal worden gehouden is vooralsnog onbekend. Naar verwachting zal Spanje één van de kandidaten zijn. Naar verluidt zouden Zweden, Finland en Noorwegen het toernooi gezamenlijk willen organiseren.

Het EK 1960 bestond slechts uit vier wedstrijden, maar desondanks was er genoeg spektakel te beleven op het veld. In de vier duels werd er gemiddeld 4,25 keer per wedstrijd gescoord. Een van de hoogtepunten was de halve finale tussen Joegoslavië en Frankrijk (5-4), waarin er na rust maar liefst zes keer werd gescoord. Het absolute hoogtepunt was de winnende treffer van Ponedelnik (Sovjet-Unie) in de verlenging van de finale.

De finale op het EK 1964 werd gespeeld in het wereldberoemde Santiago Bernabéu in Madrid. Ruim 80.000 voetbalfans zagen het gastland met 1-0 winnen tegen de Sovjet-Unie. Het winnende doelpunt kwam op naam van Marcelino, hij kopte de ploeg in de 84e minuut naar de winst. Het is nog altijd één van de hoogtepunten in de geschiedenis van het Spaanse voetbal.

De halve finale tussen de Sovjet-Unie en Italië op het EK 1968 eindigde na reguliere speeltijd in 0-0. Ook in de verlenging kwamen beide landen niet tot scoren. Dan zou je denken dat er strafschoppen genomen moesten worden, alleen destijds maakte de penaltyreeks nog geen onderdeel uit van het reglement. De scheidsrechter en de aanvoerders van beide landen trokken zich terug in één van de kleedkamers, waar vervolgens met een simpele toss werd beslist wie er door zou gaan. De Italiaan Facchetti koos kop en won, waardoor de Italianen zich plaatste voor de finale.

In de halve finale op het EK 1972 stonden West-Duitsland en België tegenover elkaar. Het bleek de wedstrijd van de Duitser Gerd Müller te worden. De aanvaller besliste het duel door tweemaal te scoren. De Belg Polleunis scoorde nog wel de 1-2, maar verder kwam de ploeg niet. In de andere halve finale was de Russische doelman Roedakov de grote held, hij stopte een strafschop en zorgde ervoor dat de Sovjet-Unie met 1-0 won van Hongarije. In de finale won West-Duitsland met 3-0 van de Sovjet-Unie waar opnieuw Gerd Müller tweemaal trefzeker was.

In 1976 was Nederland één van de vier deelnemende landen op het EK voetbal. In de laatste kwalificatieronde wist Oranje over twee duels met 7-1 te winnen van de Belgen. Het Nederlands elftal speelde in de halve finale tegen Tsjecho-Slowakije en kwam in de 20e minuut al op een achterstand te staan. In de tweede helft kwam Oranje op gelijke hoogte door een eigen doelpunt van Ondrus. Niet veel later moest Neeskens een overtreding incasseren, waarna hij besloot om revanche te nemen met een doodschop. Neeskens kreeg rood en bleef vervolgens bij de cornervlag staan. De scheidsrechter dreigde op dat moment om een einde te maken aan het duel. In de verlenging werd er opnieuw een overtreding begaan door de Tsjechen, maar de keiharde trap op Cruijff werd niet beoordeeld als een overtreding. In de tegenaanval scoorde Tsjecho-Slowakije de 2-1. Niet veel later ontving ook Van Hanegem een rode kaart en stond Oranje met negen man op het veld. Tsjecho-Slowakije won met 3-1.

Nederland begon goed aan het EK 1980 en wist het eerste groepsduel met 1-0 te winnen van Griekenland. Na een 3-2 nederlaag tegen West-Duitsland en een 1-1 gelijkspel tegen Tsjecho-Slowakije werd Oranje op basis van doelsaldo helaas uitgeschakeld. In het Stadio Olimpico in Rome speelde België en West-Duitsland in de finale tegen elkaar. De Duitser Hrubesch kwam in de 10e minuut al tot scoren, maar in de tweede helft kwamen de Belgen op gelijke hoogte door een benutte strafschop. In de 88e minuut was het opnieuw Hrubesch die tot scoren kwam en daarmee de tweede Europese titel voor Duitsland veiligstelde.

Een van de hoogtepunten vond al plaats in de kwalificatie voor het EK 1984. Nederland leek hard op weg naar het eindtoernooi en zou alleen nog ingehaald kunnen worden door Spanje. De Spanjaarden moesten nog één duel spelen en met een verschil van minimaal elf doelpunten winnen om zich, ten kosten van Nederland, te plaatsen. Een droom voor Spanje kwam en een nachtmerrie voor Nederland kwamen uit. Spanje won met 12-1 van Malta. Feitje, de bondscoach Kees Rijvers was er zo van overtuigd dat Nederland door zou gaan, dat hij gezellig bij zijn buren op bezoek was en de wedstrijd van Spanje niet keek.

Het EK 1988 herinneren wij ons allemaal nog wel. Nederland wist in dat jaar voor de eerste keer en nog altijd enige keer de Europese titel te veroveren. Onder de leiding van bondscoach Rinus Michels versloeg Nederland landen als Ierland, West-Duitsland, Engeland en Joegoslavië. De grote man aan Nederlandse kant was de iconische spits Marco van Basten. Lees hier meer over ‘Onze titel’

Het Nederlands elftal was als titelverdediger één van de grote favorieten op het EK 1992 in Zweden. Oranje wist in de groepsfase op de eerste plaats te eindigen door Schotland en Duitsland te verslaan. Dennis Bergkamp kwam tijdens het eindtoernooi drie keer tot scoren. In de halve finale moest Oranje het opnemen tegen Denemarken. De Denen kwamen goed uit de startblokken en scoorde al snel de 1-0. Na een gelijkmaker van Bergkamp leek het de goede kant op te gaan voor het Nederlands elftal. Helaas, nog in de eerste helft scoorde Larsen zijn tweede voor Denemarken. Toch was er nogmaals een gelijkmaker, een treffer van Rijkaard in de 86e minuut. Na 90 minuten spelen kwamen er penalty’s aan te pas om de wedstrijd te beslissen. Alleen Van Basten wist niet te scoren, waardoor Denemarken zich plaatste voor de finale en het EK ook daadwerkelijk wist te winnen.

Engeland was het decor voor het EK 1996, zo werden er wedstrijden gespeeld in Londen, Manchester, Liverpool en Birmingham. Nederland bereikte de kwartfinale, maar werd daarin jammer genoeg na strafschoppen uitgeschakeld door Frankrijk. Alleen Clarence Seedorf wist het net in de penaltyreeks niet te vinden. De finale werd gespeeld tussen Tsjechië en Duitsland. De Duitsers wonnen met 1-2, het winnende doelpunt was een golden goal van de Duitser Bierhoff in de 95e minuut.

Nederland en België organiseerde in 2000 samen het EK voetbal. De Nederlandse ploeg wist met drie overwinningen de groepsfase te overleven. In de kwartfinale hield Oranje geen spaan heel van Joegoslavië (6-1), de spits Patrick Kluivert scoorde een hattrick. Strafschoppen blijken niet het sterkste punt te zijn van het Nederlands elftal, want opnieuw ging Oranje onderuit na strafschoppen. In de halve finale scoorde Nederland maar één van de vier penalty’s tegen Italië, alleen Kluivert scoorde. Frankrijk won het EK 2000 na een golden goal van spits Trezeguet in de 105e minuut.

Nederland bereikte het EK in 2004 door in de play-offs af te rekenen met Schotland. In de groepsfase werd Oranje tweede en wisten ze Duitsland achter zich te houden. In de kwartfinale werd er gewonnen van Zweden na strafschoppen, het penaltydrama leek daarmee te zijn verdwenen. In een keiharde halve finale werd er verloren van Portugal. Griekenland won heel verrassend de EK-finale met 1-0 van het gastland Portugal.

Het EK 2008 begon weergaloos voor Nederland, want er werd met 3-0 gewonnen van de Italianen. Ook Frankrijk ging onderuit tegen Oranje en wel met 4-1. In het laatste groepsduel werd er ook overtuigend met 2-0 gewonnen van Roemenië. Het leek een geweldig EK te gaan worden voor het Nederlands elftal, maar in de kwartfinale werd de ploeg uitgeschakeld door Rusland. De Russen wisten de wedstrijd met 3-1 te winnen. Spanje won het EK 2008 door in finale met 1-0 te sterk te zijn voor Duitsland. Het winnende doelpunt kwam op naam van Fernando Torres.

Het EK 2012 willen wij in Nederland graag vergeten, want Oranje ging in alle drie de groepswedstrijden onderuit. Allereerst bleek Denemarken met 1-0 te sterk, waarna ook Duitsland (1-2) en Portugal (1-2) van Oranje wonnen. Zowel spits Gómez (Duitsland) als Cristiano Ronaldo (Portugal) scoorde tweemaal. Spanje bleek ook in 2012 het sterkste land. Na een gewonnen penaltyreeks tegen Portugal in de halve finale, werd Italië in de finale met 4-0 opzij gezet. Spanje is daarmee het enige land dat zijn titel heeft geprolongeerd.

Frankrijk was in 2016 voor de derde keer in de EK-geschiedenis de organisator van het eindtoernooi. Nederland wist zich niet te kwalificeren en ontbrak op het EK. Voor de eerste keer in de geschiedenis wist een land dat derde werd in de poulefase de EK-titel te winnen. Portugal speelde in de groepsfase driemaal gelijk, maar wist in de finale wel met 1-0 te winnen van het gastland. De winnende treffer kwam op naam van Eder, hij scoorde in de 109e minuut het enige doelpunt. In de finale moest Ronaldo al vroegtijdig de wedstrijd staken vanwege een blessure.