Spanje

Spanje: De laatbloeier die toch nog de prijzen opstapelde

Europees kampioen van 2008. Wereldkampioen van 2010. Europees kampioen van 2012. In een tijdspanne van vier jaar pakte het Spaanse voetbalelftal drie grote prijzen op rij. Plots zag het palmares van het Zuid-Europese land er een stuk draaglijker uit. Want dat Spanje na dat ene gewonnen EK in 1964 schromelijk onder presteerde, daarover zijn ook de grootste fans van La Furia Roja (de rode furie) het wel eens.

De eerste interland van Spanje in 1920

In 1909 werd onder de naam Federación Española de Clubs de Football de Spaanse voetbalbond opgericht. Vier jaar later volgde een herlancering onder de naam Real Federación Española de Fútbol (RFEF). Ondertussen was Spanje in 1904 al een oprichtend lid van de wereldwijde voetbalbond FIFA, waarbij het land werd gepresenteerd door Madrid Football Club, het latere Real Madrid.

Het eerste toernooi waaraan Spanje deelnam leverde meteen letterlijk zilverwerk op: de tweede plek bij de Olympische Spelen van 1920 in België (Antwerpen). Alhoewel La Roja al in de kwartfinale onderuit ging, was het mogelijk om via een soort troosttoernooi toch nog de zilveren plak op te eisen. Dat gebeurde tegen Nederland: 3-1.

Eerste WK

Het eerste Wereldkampioenschap voetbal in 1930 werd gehouden in Uruguay. Zoals veel andere Europese landen had Spanje geen trek in de lange reis. In 1934 was Spanje wel te porren voor het WK in buurland Italië, dat destijds werd geregeerd door dictator Mussolini, die van het WK in eigen land een patriottisch feestje wilde maken. Vermoedelijk was de scheidsrechter René Mercet onder flinke druk gezet om de Italianen te laten winnen, want na de 1-1 mocht Italië er in de replay op los schoppen en won het met 1-0. Mercet werd daarna geschorst voor het leven.

Real Madrid

Real Madrid was ondertussen uitgegroeid tot de succesvolste club van Europa. De Madrilenen wonnen vanaf 1956 de eerste vijf edities van de Europa Cup I. Spanje had zelfs de Hongaar Ferenc Puskás en de Argentijn Alfredo di Stefano – de sterren van Real – over weten te halen om zich te laten naturaliseren. Het mocht niet baten.

Het gewonnen EK van 1964

Die twee sterren werden vervolgens gedropt en de nieuwe blikvanger van het Spaanse elftal werd middenvelder Luis Suárez Miramontes, de speler was eerst van Barcelona en vervolgens van Inter Milan. Na thuis- en uitwedstrijden vond de ‘final four’ plaats in Spanje, alwaar het thuisland Hongarije en Sovjet-Unie verschalkte. De eerste prijs was een feit – maar het zou geen opmaat vormen voor een verlengde gloriereeks. Integendeel, Spanje kroop weer terug in de grauwe middenmoot en zou tot het EK 1984 in Frankrijk niet meer dichtbij de medailles komen. Op dat kampioenschap verloor Spanje de finale van thuisland Frankrijk. Op het WK was de kwartfinale het eindpunt in 1986, 1994 en 2002.

De gouden jaren van tiki-taka

Underachievers. Dat is het label dat Los Toros (de stieren) decennia met zich mee zeulden. En dat etiket stak, want Real Madrid en FC Barcelona behoorden tot de absolute top. Waarom lukte het maar niet om ook met het nationale team continu aan de prijzen te mogen ruiken? Kwam het door de verdeeldheid tussen Catalanen, Basken, Andalusiërs en Madrilenen? Leunde de Spaanse competitie te veel op buitenlands talent?

Gaandeweg de nieuwe eeuw werd een oplossing gevonden en die zou culmineren in titels op Euro 2008, het WK 2010 en Euro 2012. Een unieke speelstijl, een wapen om vanaf het eerste fluitsignaal tot het laatste controle uit te oefenen over een match: tiki-taka. Dat is het geluid dat je hoort als de Spaanse spelers talloze korte passes op elkaar geven. Tik, tak. Met de gedachte: als wij de bal hebben, kan de opponent niet scoren. Eigenlijk is tiki-taka dus vooral een defensieve tactiek. Want massaal aanvallen of vaak scoren, dat deed Spanje in zijn gouden jaren niet (drie van de vier knock-outduels op het WK 2010 eindigden in 1-0 en de finale na 90 minuten tegen Oranje in 0-0). Wel werd de tegenstander uitgeput door hem achter de bal te laten rennen en hem te smoren in een web van miljoenen tiki taka’s.

De bekendste spelers van Spanje

Het gouden Furia Roja uit de jaren 2008-2012 profiteerde ervan dat veel spelers elkaar dagelijks op het trainingsveld van Real Madrid en Barcelona zagen. En dat ze al vanaf de jeugdselecties met elkaar samen speelden voor Spanje. Diverse van die kampioenen hebben ruim 100 interlands voor Spanje gespeeld, waaronder keeper Iker Casillas, harde verdediger Sergio Ramos, creatief genie Xavi, stille kracht Andrés Iniesta en alleskunner Xabi Alonso.

Wat Spanje na het EK 2012 ging missen was een afmaker van het kaliber David Villa, die 59 treffers maakte in het shirt van de Roja. Raúl was vooral in de jaren 90 de grote schrik op de Europese velden en jarenlang was hij de topscorer aller tijden in de Champions League.

Spanje op de FIFA-ranking

Sinds de FIFA-ranking in 1993 van start ging eindigde Spanje vaker bijna elk jaar binnen de top tien, met als piekjaren de periode 2008-2013, toen La Roja telkens bovenaan finishte. De infrastructuur, talentenpool, kennis en drive zijn overvloedig aanwezig om die plek weer te bereiken.

Vrouwenvoetbal in Spanje

Het Spaanse vrouwenvoetbal moest lange tijd opboksten tegen seksistische bestuurders in de nationale voetbalbond. Pas vanaf 1980 mochten er vrouwencompetities worden opgericht. In 1997 debuteerde La Roja op het EK met een vierde plaats en in 2015 waren de Spaanse voetbalsters voor het eerst van de partij op een WK. Ontegenzeggelijk is er eindelijk iets in gang gezet in het Spaanse ‘fútbol femenino’.